گفتگو  با دکتر رجب صفروف

پرسشگر و  ویراستار :  صلاح  الدین  احمد  لواسانی

پیشگفتار

دوشنبه پانزدهم مهر ماه ازساعت ازده شب گذشته بود که درهتل آزادی  مصاحبه  مفصلی داشتم بادکتر رجب صفروف، در این  گفتگو که  بیش از دوساعت به طول انجامید .در مسائل مهمی  نظیر بحران سوریه ، مذاکرات هسته ای ایران با 5+1 ، گفتگوی مستقیم ایران آمریکابرای بهبود روابط دیپلماتیک ،و آثاروطبعات آن برای روسیه ،همچنین نقش روسیه درپدید آمدن وضعیت امروزی بحث وگفتگو  شد .که در ادامه به همه آنها خواهیم  پرداخت . اما پیش از ورود به جزییات این گفتگو ، ابتدا معرفی مختصری ازشخصیت وجایگاه دیپلماتیک آقای صفروف در حوزه های دیپلماتیک واستراتژیروسیه امروز داشته باشیم .

آقای دکترصفروف درسال 1959 در شهردوشنبه مرکز تاجیکستان متولد شد . در اواخر دوران نوجوانی به مسکو رفته و به زندگی وتحصیل پرداخت ،وی درسال  1983 ازدانشکاه دولتی مسکو با  درجه علمی دکترای علوم سیاسی و فوق لیسانس (PhD) علم تاریخ فارغ التحصیل گردید .

 وی از سال 1994 تا به امروز به عنوان کارشناس با دومای کشوری فدراسیون روسیه مشغول همکاری داشته  و در سالهای 1996-1994 به عنوان رئیس انستیتوی سیاست و تجارت آسیای مرکزی فعالیت نمود.
سایرسمت ها و مشاغل او به شرح  زیر است :

ü      در سالهای 1999-1996 عضو شورای سیاسی وابسته به ریاست جمهوری فدراسیون روسیه.

ü      از سال 1997 تا به امروز مدیر کل مرکز مطالعه ایران معاصر .

ü      در سالهای 1999-1997 پژوهشگر ارشد آکادمی دیپلماتیک وابسته به وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه.  

ü      از سال 2001 تا به امروز مدیر کل خبرگزاری روسی IRAN NEWS (www.iran.ru).

ü      از سال 2003 تا به امروز مدیر کل خبرگزاری روسی RUSSIAN NEWS (www.russiannews.ru) می باشد.

ü      در سالهای 2007-2004 به عنوان مشاور ارشد گروه بین المجالس روسیه – ایرانی در دومای کشوری فدراسیون روسیه .

ü      در سالهای 2007-2004 مشاور معاون رئیس دومای کشوری فدراسیون روسیه . 

ü      در سالهای 2008-2006 رئیس کل شورای بازرگانی روسی – ایرانی وابسته به اطاق بازرگانی و صنعتی فدراسیون روسیه.

ü      از ماه ژوئن سال 2009 رئیس کمیسیون ایران در اطاق بازرگانی و صنعتی مسکو.  

ü      از ماه اکتبر سال 2010 سردبیر مجله سیاسی «ایران معاصر».  

ü      از ماه اوت سال 2010 سردبیر مجله بازرگانی «تجارت با ایران» است. 

جناب آقای دکترصفروف از اینکه به ما این فرصت را دادید تا در خدمت شما به بررسی و تحلیل مسائل مهم منطقه ای وجهانی بپردازیم تشکرمیکنم. 

1. 1.     س : گفتگو را با این سوال آغاز می کنم. با  توجه به تحرکات تازه دیپلماتیک ایران ارزیابی شما  از مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا چیست ؟

ج : با روی کار امدن دولت دکتر روحانی اتفاقات ویژه ای بوقوع پیوست ، که ما را ناچار نمود با دقت وتوجه بیشتری به مسائل ایران توجه کنیم. بامعرفی وزرای پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی مات و متحیر شدم. می دانستم که تغییرات بزرگی صورت  خواهد گرفت و آگاه بودم که حرکاتی به نفع غرب به عمل خواهند آمد ،  ولی انتظار نداشتم که هیأت دولت جدید به طور کامل از نمایندگان کابینه های دو رئیس جمهور قبلی یعنی اقای هاشمیرفسنجانی ودکترخاتمی تشکیل شود که غرب گرا و یا حد اقل لیبرال محسوب می شوند. از 18 نامزد مقام های وزارتی تنها یک نفر نماینده هیأت دولت محمود احمدی نژاد است و بقیه شخصیت های نامداری هستند که از موضع گیری مشخص در قبال مسایل مختلف برخوردارند. ما در صلاحیت آنها تردیدی نداریم ، زیرا آنها سالهاست که در سمت های مختلف کار کرده اند.

همه آنها بلا استثنا در غرب تحصیل کرده و دوره کارآموزی دیدند و کار کردند، امر شگفت انگیزی است. وقتی سخنان حسن روحانی را شنیدم که در تالار سکوت حکمفرما بود. مردم انگشت به دهان مانده بودند که او چه چیزی می گوید؟ به چه چیزی دعوت می کند؟ عده زیادی نمی دانستند که این گرایش به کدام سمت است، آیا این ادامه خط احمدی نژاد است یا نفی آن؟»
 «وزارت امور خارجه، مقام کلیدی در هیأت دولت جدید ایران است. به طور غیر مترقبه شخصی به این مقام معرفی شد که طی مدت زیادی در ایالات متحده کار کرده و در غرب تحصیل نموده و مذاکره کننده غیر علنی با ایالات متحده در باره بسیاری از مسایل تعامل آمریکا با ایران بود. این یک نوع پل ارتباطی در مرحله روابط متشنج بین ایالات متحده و ایران است. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه شده است. اکنون کسی به این مقام منصوب شد که غرب حاضر است با او دست بدهد، می توان این انتصاب را به عنوان پیام صریح و روشن به غرب بصورت عام و  آمریکا بشکل خاص تعبیر کرد.

می توان  درک  نمود که  در ایران اتفاقات کاملا تازه ای درحال وقوع است  که در آن کنترل و توازن به خوبی رعایت شده و به طور کارآمد فعالیت می کند: از یک سو، پیشنهادهای جدی در باره تنظیم روابط با غرب مطرح می شود و از سوی دیگر مبنای عقیدتی دولتی به صورت جدی تقویت می گردد. «علی جنتی»ه ریاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  میرسد که  به معنی تقویت قابل توجه مبنایی عقیدتی جمهوری اسلامی است. در عین حال روحانی، بیژن زنگنه تکنوکرات آشکارا غربگرا را به مقام وزیر نفت (نهاد کلیدی و شریان خون جمهوری اسلامی) منصوب می کند.

درمورد آقای دکتر روحانی رئیس جمهور ایران باید  گفت :او در عمل به باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده نردبانی عرضه کرد تا از آسمان به زمین بیاید: «در شرایط تحولات خاور میانه تنها فرصتی که آمریکا برای حفظ مواضع خود دارد، کاربرد منابع نیرومند در جهت پیشبرد ایدئولوژی و وجود شریک توانمند و خودکفا از نظر منابع است. تنها ایران می تواند به چنین شریکی تبدیل شود. روحانی برای اوباما نردبان انداخت تا او بتواند از آسمان به زمین بیاید. در حقیقت امر، روحانی به باراک اوباما دست دوستی دراز می کند و از این طریق می تواند ایالات متحده را از رسوایی نجات دهد. تعادل و اطمینان اصل سیاست حسن روحانی رئیس جمهور جدید ایران خواهد بود.

1. 2.     س :اوضاع سیاسی دنیا وتغییرات درحال شکل گیری  را چگونه  می بینید ؟

ج : یکی از ویژگی های اوضاع سیاسی امروز که پیرامون جمهوری اسلامی بعد از انتخاب شدن رئیس جمهور جدید شکل گرفته است، این واقعیت است که گفتگو با ایران به ضرورت عینی برای غرب و قبل از همه برای ایالات متحده تبدیل می شود. «غرب به آمادگی لازم  برای برقراری روابط بسیار نزدیک  با ایران  یافته  و فقط به علامتی نیاز دارد که ایران آماده است که با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری سازنده داشته باشد و برنامه هسته ای خود را شفاف تر نماید. این حرف ها از زبان روحانی حالت خاصی خواهد داشت و بیانیه او درباره گفتگوی ایران با ایالات متحده توسط آمریکا و غرب به عنوان یک امر خارق العاده تلقی نشد. او  درسخنانش به صراحت بیان نمود شرط اول در برقراری روابط این است که آمریکا و غرب باید رسماً با حق ایران برای توسعه انرژی هسته ای موافقت کنند. و شرط دوم این است که گفتگو باید  به صورت حقوق برابر و با احترام متقابل اجرا شود و شرط سوم، فقدان هر گونه پیش شرط  برای مذاکره  است .

1. 3.     س: فکر می کنیدامریکا این شروط را بپذیرد ؟
   ج : من  گمان می کنم پاسخ سوال شما ، بله است  ، واشنگتن به منظور برقراری این گفتگو حاضر است حتی منافع آن دسته از متحدان خود را تضییع کند که روابط با آنها طی مدت زیادی برای همه دولت های کاخ سفید اولویت راهبردی داشت. اینها اسراییل و عربستان سعودی هستند. موضع گیری باراک اوباما نسبت به سوریه استدلال مکملی است که همین دیدگاه درباره توسعه اوضاع منطقه را به اثبات می رساند: «ایالات متحده به وسیله جنگ افزار و مهمات به مخالفان سوری کمک نخواهد کرد. آمریکا در سطح شعار از آنها پشتیبانی می کند ولی توافقات جدی با ایران درباره اینکه اسد در چارچوب روند گفتگوی ملی تا سال 2014 روی کار بماند، وجود دارد. ولی ایالات متحده برای حفظ بشار اسد روی کار باید ترکیه و مصر را خنثی کند که همین تحولات در برابر دیدگان ما جریان دارد. نگاه کنید به مشکلات پیش آمده در دو  کشورترکیه و مصر .آنان اکنون درگیر مشکلات داخلی خودهستند  که به گمان  من آمریکا دربوجود  آمدن  این اتفاقات کاملا دخیل و موثر است.

1. 4.     س : با توجه  به علاقه  وافرغرب و بخصوص آمریکا برای برقراری روابط نه  تنها عالی بلکه بسیارنزدیک با ایران ، توانمندی تیم دیپلماتیک  ایران در نیویورک را چگونه ارزیابی  می کنید .

ج : گروهی معتقدند که ایران قابل اعتماد نیست و روابط کنونی میان تهران و مسکو فقط به این دلیل است که ایران به این روابط نیاز دارد و به محض اینکه مشکلات بین ایران و غرب حل شود،تهران روابطش با مسکو را قطع خواهد کرد.  اما این تنها استدلالی از سوی دشمنان روسیه و افرادی است که مخالف روابط و همکاری های ایران و روسیه هستند.  باید توجه  داشت تحت هیچ شرایطی جمهوری اسلامی ایران اسراییل را به رسمیت نمی شناسد و در این صورت،آمریکا در صدد دفاع از متحد دیرینه اش در خاورمیانه بر می آید و اینگونه است که بی اعتمادی و مقابله برای همیشه بین آمریکا و ایران باقی خواهد ماند.  حتی درصورت ترمیم روابط با ایران ،فضای جدیدی برای تقویت روابط فنی،علمی،تجاری و اقتصادی میان ایران و روسیه به وجود می آید زیرا در این صورت روسیه دیگر تحت فشار بخش های بانکداری و سهامداران نخواهد بود و دیگر هیچ دیکته ای بر اقتصاد روسیه در مورد ایران وجود نخواهد داشت.  اگر چنین محدودیت هایی برداشته شود به طور قطع منجر به تقویت روابط همه جانبه میان تهران و مسکو خواهد شد.  در حال حاضر روسیه سالانه حداقل یک میلیارد دلار به خاطر مسئله تحریم های ایران از دست می دهد بنابراین در صورت برداشته شدن تحریم ها ، روسیه و همه کشورهای جهان باید انتظار روزهای بهتری را داشته باشند.

البته  این خطر وجود دارد ، در صورت بهبود روابط ایران و آمریکا،اگر مسکو دستور کار جدیدی را ارائه ندهد،تهران را از دست خواهد داد بنابراین باید همه تلاش خود را برای جلوگیری از این پیامد انجام دهد.

8       س : شما رئیس کمیسیون ایران در اطاق بازرگانی و صنعتی مسکو هستید . در  نگاه  شما ، گذشته از مسائل  سیاسی و ژئوپلتیک چه چیز  باعث  علاقمندی شما به همکاری با ایران  می شود .

ج : رشد اقتصادی ایران با وجود تحریم‌ها فوق‌العاده و حیرت‌انگیز است . در ایران هفته‌ای یک پروژه بزرگ افتتاح می‌شود که در بازار جهانی و رشد این کشور تاثیرگذار است.  در ایران اصل و زیربنای مناسبی وجود دارد که می‌تواند مشکلات را در دو یا سه سال آینده برطرف کند. حقیقت  آن است  که ما متحیر می‌شویم ،  از اینکه ایران هر سال به مقدار 4 هزار مگاوات برق به شبکه ملی اضافه کرده است در حالی که روسیه در مدت پنج سال نمی‌تواند این رقم برق تولید کند. کشورهای cis نیز نمی‌توانند حتی در مدت 10 سال این مقدار برق تولید کنند،

وزیر راه ایران اعلام کرد هر سال 6 هزار کیلومتر راه روستایی در این کشور ایجاد می‌شود که حتی برای ما معنای آن قابل فهم نیست.

در نمونه ای  دیگر ، ایران پنج سال قبل وارد کننده فولاد بود اما اکنون با رشد دو برابری در تولید فولاد، ایران می‌تواند 10 برابر تولید فولاد ، صادرات داشته باشد.  طبیعی  است  ، دشمنان ایران نمی‌خواهند این کشور رشد کند .

ایران پیش از این وارد کننده 39 درصد سوخت بنزین بود اما از امسال از جمله صادرکننده بنزین است.

همین چیز هاست که دشمنان  ایران  به ویژه کشورهای عربی را از رشد اقتصادی ایران تا سر حد مرگ می ترساند . آنها  واهمه دارند از اینکه مشکلاتشان افزایش یابد.

فقدان اطلاعات لازم از ایران کارشناسان روسی را نیز نگران کرده است به همین منظور ما به ایران آمدیم تا این دیدگاه‌ها برای ما مشخص شود و تا اندازه‌ای این خلأ اطلاعاتی را پر کنیم.